Assertiviteit

Assertiviteit

Assertiviteit is een belangrijke eigenschap voor bijna iedere medewerker. Het is eigenlijk jongleren met belangen: je kunt opkomen voor je eigen mening, rechten en standpunten zonder een gesprekspartner aan te vallen en geeft een nette reactie die past binnen de situatie.

Dat blijkt in de praktijk nog best moeilijk. Want het uiten van kritiek of het leren ‘nee’ te zeggen is iets wat veel mensen het liefst uit de weg gaan.

Het uiten van kritiek is het leren 'nee' te zeggen of het opkomen voor je rechten en mening zonder daarbij een ander te schaden. Veel mensen gaan situaties uit de weg waar assertief optreden nodig is, zeker op de werkplek. Waarom? Omdat ze conflicten uit de weg willen gaan.
Waarom is assertief gedrag zo belangrijk voor een werkgever?
Een werkgever wil natuurlijk dat je goed kan luisteren en je kan verplaatsen in een ander, maar ook dat je kritiek durft te uiten en je eigen mening durft te geven. Dat kan een anders immers niet voor je doen. Je moet voor jezelf durven op te komen, omdat je op de werkvloer vaak te maken krijgt met situaties waarin veel beroep op je gedaan wordt of kritiek gegeven wordt. Om teveel stress te voorkomen, moet je daarom je eigen grenzen kunnen bewaken. Sommige mensen vertonen sub-assertief gedrag, waarbij vaak uit onzekerheid de eigen belangen onder de tafel geveegd worden om andere mensen niet te hoeven kwetsen. Je houdt dan weinig rekening met je eigen rechten en gevoelens en loopt veel kans dat anderen over je heen lopen. Het andere uiterste is ‘agressief’ gedrag, waarbij iemand vooral naar eigen belangen kijkt en juist weinig rekening houdt met andermans gevoelens. Het gevolg is juist dat mensen weinig rekening met je zullen willen houden en/of je mijden.

Vragen die je mogelijk krijgt over assertiviteit tijdens een sollicitatiegesprek
Als je het oneens bent met een beslissing, hoe reageer je dan?

Als je teveel werk op je bord krijgt en er wordt beroep gedaan op je door een collega, hoe reageer je dan?

Als je iets gevraagd wordt waar je eigenlijk geen zin in hebt, wat doe je dan?

Hoe antwoord je?
Bij het beantwoorden van vragen over jouw assertiviteit is het belangrijk om de essentie van assertieve gedragingen in gedachten te houden:

- Het belangrijkste van het omgaan met kritiek of feedback is luisteren. Met een empathische houding kun je je het beste in leven in andermans standpunt.
- Je luistert naar de ander en geeft hem/haar ruimte om te communiceren over zijn/haar eigen belang, onderzoekt waarom iemand op een bepaalde manier reageert en wat voor belang iemand heeft.
- Het is belangrijk kritiek of communicatie vanuit jezelf te formuleren en niet de ander aan te vallen. Doe dit in de volgorde van luisteren – interpreteren – samenvatten en antwoorden.
- Gebruik de ik-vorm. Je constateert het een probleem of beschrijft iemands gedrag, vertelt wat dit met je doet (wat voor gevoel je daarbij hebt), je doet een verzoek tot het oplossen van het probleem (formuleer dit ook vanuit de ik-vorm).

Hoe kun je dit doen? (Bron: https://www.innerned.org/assert4.html)

Een voorbeeld:
"Als je .....doet" (objectieve, concrete beschrijving van wat de ander doet).

"Dan heeft dit voor mij tot gevolg ......" (beschrijving wat voor effect het heeft op je leven en je gevoelens).

"Ik zou willen dat je ........" (concrete gedragsbeschrijving van wat je wilt).

Voorbeeld
"Als je me corrigeert terwijl ik iets aan het vertellen ben aan een ander, lijkt het voor mij net alsof je me voortdurend in de gaten zit te houden en voel ik me behandeld als een klein kind. Ik zou willen dat je daarmee op houdt: laat me alsjeblieft op mijn manier zeggen wat ik te zeggen heb!"

Verder is bij assertief gedrag belangrijk:
- Je communiceert duidelijk je eigen wensen en mening.
- Je durft nee te zeggen en schiet daarbij niet in de verdediging.
- Je past je stijl aan als je merkt dat mensen je te direct vinden. Wel beargumenteer je waarom je kritiek uit.
- Je reageert niet op verbale aanvallen en provocaties en wijst onaanvaardbare voorstellen op een respectvolle en besliste manier af. Je herhaalt je eigen standpunt waar nodig.
- Je stelt je gelijkwaardig op in een gesprek. Jouw houding bepaalt ook hoe iemand anders reageert. Stel je je op als slachtoffer, dan wordt je zo vaak ook behandeld. Stel je je agressief op, dan wordt je ook vaak agressief benaderd door de andere partij.
- Je stemt je lichaamstaal af op de andere partij en komt hiermee overtuigend over.
- Je gebruikt humor om het gesprek luchtiger te maken en ervoor te zorgen dat je boodschap makkelijker geaccepteerd wordt.
- Je durft ook op iets terug te komen en wacht soms met reageren om te voorkomen dat je overhaaste reacties geeft.

Op de site Leefritme kun je een assertiviteits-test doen!

Vind op onderwerp