Vergelijking partijstandpunten voor studenten en jongeren | Verkiezingen 29 Oktober 2025
Nu het nieuwe studiejaar net begonnen is ben je vast druk bezig met heel andere dingen, maar 29 oktober staat er ook iets anders belangrijks op de planning: de Tweede Kamer verkiezingen van 2025. Weet jij al op wie je gaat stemmen?
Discussies over wonen, asiel en klimaat: nu meer dan ooit is ook jouw stem belangrijk. Maar welke partij is het meest gunstig om op te stemmen als student?
De Nationale Jeugdraad is een Nederlandse koepelorganisatie van landelijke jongerenorganisaties voor jongeren tussen de 12 en 30 jaar. De Nationale Jeugdraad werkte het afgelopen anderhalf jaar samen met honderd jongeren en tien ministeries aan de Nationale Jeugdstrategie. Ook gaven in totaal twaalfduizend jongeren uit Nederland en Caribisch Nederland hun input via vragenlijsten, serious games en events.
De jongeren lieten weten wat zij zelf zien als hun grootste problemen en welke ideeën zij hebben om deze op te lossen. De uitkomsten van dit proces laten drie overkoepelende uitdagingen zien die als een rode draad door het leven van jongeren lopen:
- bestaanszekerheid in gevaar
- verslechterde mentale gezondheid
- gebrek aan toekomstperspectief
Aan de hand van deze thema's zijn de verkiezingsprogramma's van vijf partijen doorgenomen: PVV, GroenLinks-PvdA, CDA, VVD en D66.
Bestaanszekerheid in gevaar
Jongeren hebben te veel moeite om rond te komen en hebben vaker flexibele banen, hoge woonlasten en schulden.
De
VVD erkent dat jongeren en starters het financieel zwaar hebben, vooral door hoge woonlasten, en dat werken onvoldoende loont. Hun oplossing focust sterk op het principe "werken moet lonen" via lastenverlichting, massaal bijbouwen van betaalbare koopwoningen en het stimuleren van vaste contracten boven flexwerk.
GroenLinks-PvdA erkent expliciet de financiële problemen van jongeren en stelt concrete maatregelen voor om hun bestaanszekerheid te versterken. De partij wil de financiële positie van studenten en starters substantieel verbeteren door hogere inkomens, lagere lasten en betere arbeidszekerheid.
Het
CDA erkent de problemen van jongeren beperkt en indirect, vooral in de context van gezinsvorming en woningmarkt. De partij biedt geen specifieke maatregelen voor financiële problemen van studenten of jongeren, maar richt zich op algemene arbeidsmarkthervorming en woningbouw zonder gerichte aandacht voor jongeren.
De
PVV biedt algemene kostenverlagingen die ook studenten helpen: het schrappen van btw op boodschappen, 10% lagere sociale huur, btw op energie naar 9% en afschaffing van het eigen risico. De partij heeft echter geen specifiek beleid voor jongerenwerkloosheid of flexwerk. Het programma richt zich vooral op het weren van statushouders van woningen en arbeidsmarkt, niet op structurele arbeidsmarktproblemen van jongeren.
D66 erkent dat jongeren worstelen met bestaanszekerheid door hoge woonlasten, flexibele banen en schulden. De partij wil het minimumloon met 5% verhogen (naar €17,85 in 2030), het minimumjeugdloon afschaffen vanaf 18 jaar en massaal investeren in betaalbare studentenwoningen. Daarnaast wil D66 het toeslagenstelsel afschaffen en vervangen door een individueel basisbedrag voor elke meerderjarige Nederlander.
Verslechterde mentale gezondheid
De mentale veerkracht van jongeren gaat hard achteruit, het aantal suïcides neemt toe en de jeugdzorg zit overvol.
De
VVD erkent de problematiek rond mentale gezondheid en overvolle jeugdzorg, maar legt sterk de nadruk op eigen verantwoordelijkheid en het voorkomen van "onnodige medicalisering". Hun aanpak focust op het verminderen van wachtlijsten door prioritering (zwaarste gevallen eerst) en meer samenwerking tussen instanties.
GroenLinks-PvdA erkent de mentale gezondheidscrisis onder jongeren als urgent probleem en komt met een landelijk actieplan. Ze willen wachtlijsten terugdringen, preventie versterken en jeugdzorg fundamenteel hervormen met focus op vroege hulp en minder medicalisering.
Het
CDA erkent mentale gezondheidsproblemen bij jongeren oppervlakkig, vooral in de context van de impact van social media. Er is geen specifiek actieplan voor de mentale gezondheid van jongeren; de focus ligt op algemene jeugdzorg en bescherming tegen online gevaren.
Het
PVV-programma besteedt vrijwel geen aandacht aan de mentale gezondheid van jongeren, behalve het afschaffen van het eigen risico wat drempels wegneemt. Jeugdzorg, studentenpsychologen en suïcidepreventie worden niet genoemd. De "Week van de Lentekriebels" wordt zelfs afgeschaft.
D66 erkent expliciet dat jongeren extra gevoelig zijn voor prestatiedruk, financiële stress en zorgen over de toekomst. De partij investeert in meer studentenpsychologen, pakt prestatiedruk landelijk aan en geeft onderwijsinstellingen een zorgplicht voor mentale ondersteuning. Preventie wordt een vast onderdeel van het gezondheidsbeleid, met specifieke aandacht voor jongeren.
Gebrek aan toekomstperspectief
Jongeren stellen mijlpalen zoals uit huis gaan of een gezin stichten uit door gebrek aan (woon)zekerheid. Klimaatverandering en oorlogen maken de toekomst van jongeren onzeker.
De
VVD erkent de woningcrisis als hét grootste probleem, maar zegt weinig over klimaatangst of geopolitieke onzekerheid bij jongeren. Hun antwoord is pragmatisch: massaal bouwen, regels schrappen en investeren in defensie en veiligheid voor een stabiele toekomst, zonder veel aandacht voor de emotionele impact op jongeren.
GroenLinks-PvdA erkent dat jongeren een "uitgesteld leven" leiden door woningnood en klimaatangst. Ze bieden concrete oplossingen voor betaalbaar wonen en klimaatrechtvaardigheid waarbij niemand wordt losgelaten. Ook investeren ze in toekomstige kansen door onderwijs en de groene economie.
Het
CDA erkent dat jongeren mijlpalen uitstellen, maar koppelt dit vooral aan woningnood, niet aan bredere toekomstangst. De partij biedt een traditioneel perspectief via gezinsondersteuning en defensieplicht, maar adresseert klimaatangst of existentiële onzekerheid niet direct.
De
PVV ontkent klimaatverandering als probleem en schaft alle klimaatbeleid af, wat haaks staat op de zorgen van jongeren hierover. Het toekomstperspectief wordt vooral gekoppeld aan "Nederland terugwinnen" van immigranten en het koesteren van tradities, zonder visie op moderne uitdagingen waar jongeren mee worstelen.
D66 biedt jongeren concreet toekomstperspectief door tien nieuwe steden te bouwen en Nederland terug op koers te brengen voor klimaatdoelen (5-6% minder uitstoot per jaar tot 2050). Het stemrecht wordt uitgebreid naar 16- en 17-jarigen en er komt een Ombudsman voor toekomstige generaties. De partij investeert in jongerenparticipatie via jongerenfora en wil klimaatrechtvaardigheid centraal stellen.
Op
woensdag 29 oktober van 7.30-21.00 heb je de mogelijkheid om jouw stem definitief te maken.
Bronnen:
Stemadvies studenten 2025
Herken je jezelf in bovenstaande onderwerpen maar wil je verder weten wat er speelt? Maak gebruik van één van de vele kieswijzers om te kijken waar je uitkomt.
Kieswijzers - op wie ga je stemmen in 2025?
Welke partij is voor jou echt nuttig?
Ook dit jaar kun je weer via
www.stemwijzer.nl,
www.kieskompas.nl of
technologie kieswijzer ontdekken welke partij het beste bij jou past. Zo kun je stemmen op de partij die voor jou het meest voordelig is.
Vind op onderwerp
